Stadsbaantunnel in Utrecht: een perfect passende puzzel
Onder de Utrechtse wijk Leidsche Rijn loopt een bijzondere tunnel, waarvoor BAM Infra Verkeerstechniek de technische installaties heeft gerealiseerd en minstens tot 2025 verantwoordelijk is voor het beheer & onderhoud. Een perfect passende puzzel.
Parallel aan de bekende Leidsche Rijntunnel in de A2 bij Utrecht ligt een tweede tunnel, die bestemd is voor lokaal verkeer in en rond de wijk Leidsche Rijn. Deze Stadsbaantunnel, die eind 2015 in gebruik werd genomen, is aangelegd om een grootschalige stadsontwikkeling boven op de tunnel en bij het station Utrecht Leidsche Rijn mogelijk te maken. BAM Infra was – samen met Siemens – verantwoordelijk voor de realisatie van alle tunneltechnische installaties. Ook het onderhoud is in handen van deze combinatie. Hiervoor heeft gemeente Utrecht een tienjarig instandhoudscontract afgesloten.
Risicogestuurd
'Binnen dat contract zijn afspraken vastgelegd over de kwaliteit die we moeten leveren; hoe we dat invullen, bepalen we zelf. Dat heet risicogestuurd en prestatiegericht onderhoud', vertelt projectleider Merijn Prinsen. Een van de harde voorwaarden in het contract is bijvoorbeeld dat de Stadsbaantunnel een technische beschikbaarheid heeft van 98,5 procent. Een niet geringe eis. Merijn Prinsen: 'De lat ligt inderdaad hoog, maar dat past bij het niveau van onze dienstverlening. In de praktijk betekent het dat we per jaar in totaal 36 uur hebben voor preventief onderhoud waarbij de tunnel tijdelijk niet kan worden gebruikt. De technische beschikbaarheid van de Stadsbaantunnel ligt momenteel boven de 99%.'
En dat zijn er nogal wat. Denk maar eens aan de complete energiedistributie (stroom), de verlichting, de signalering, de slagbomen, de vluchtdeuren, de zichtmeters en nog veel meer. Om een idee te krijgen: in de 500 meter lange Stadsbaantunnel zitten 52 verschillende installaties met als doel een veilige doorstroming te borgen.
Communicerende systemen
Al die systemen moeten met elkaar communiceren. Daarvoor heeft Siemens de software ontwikkeld. De systemen zijn zo ingericht dat ze gegevens uitwisselen en op basis daarvan reageren. Neem bijvoorbeeld de situatie waarbij een auto tot stilstand komt in de tunnel. Dat wordt meteen gezien. Signaleert een zichtmeter tegelijkertijd dat het zicht is afgenomen, dan zou dat kunnen wijzen op brand. Vervolgens gaan de vluchtdeuren automatisch van het slot en treedt de wegsignalering in werking. Allemaal in enkele seconden. De bediening vindt op afstand plaats vanuit de Verkeerscentrale Midden-Nederland van Rijkswaterstaat.
Onderhoud
Terugkomend op het onderhoud: ook daaraan is het nodige denkwerk voorafgegaan. Een puzzel, noemt Merijn Prinsen het. "Voor elke installatie afzonderlijk hebben we een berekening gemaakt wanneer het onderhoud aan de orde is. Die gegevens verwerken we in het onderhoudsmanagement-systeem en we clusteren de werkzaamheden dan zo, dat alles naadloos op elkaar aansluit binnen het genoemde tijdraam van 36 uur per jaar. Slimme planning, precisie en logistiek: daar draait het om.'
Expeditiestrook
Een uniek aspect aan de Stadsbaantunnel is dat één rijstrook speciaal bestemd is voor vrachtverkeer naar een ondergronds expeditiecentrum, van waaruit de winkelbedrijven in Leidsche Rijn worden bevoorraad. Het vrachtverkeer is daarmee verdwenen uit de woonwijk en kan via de tunnel de goederen aanvoeren. De trucks melden zich via de vrachtstrook bij de toegang van het expeditiecentrum. Een speciaal hiervoor opgeleid team van het centrum draagt bij dit aanmeldpunt zorg voor de bediening van de slagboom, de controle van de toegangsrechten en een veilige doorstroming. Merijn Prinsen: 'Dit is echt een hele bijzondere situatie, een vernieuwende benadering. Ook hier ontwikkelde Siemens de software; BAM zorgde voor de installaties. Een uniek systeem, volledig maatwerk.'
Ondergrondse oplossing
Goede doorstroming, minder verkeer in de wijk, geen vrachtwagens meer die de winkels bovengronds moeten bevoorraden. Deze ondergrondse oplossing is een perfect voorbeeld van de manier waarop BAM Infra bijdraagt aan bedrijfszekere en veilige manieren om van A naar B te komen. Innovatief en inventief.