Het eerste duurzame, in opdracht van Prorail ontwikkelde, onderstation staat in Meulunteren langs het tracé van de Valleilijn tussen Ede en Barneveld. Wij bouwden hem, inclusief het kabel- en leidingwerk.
In een onderstation - een klein gebouw langs het spoor – wordt 10kV wisselspanning met behulp van transformators, een verdeler (HVI) en gelijkrichters (GVI) omgezet naar 1500V gelijkspanning zodat het geschikt is voor de bovenleiding, en de treinen kunnen rijden.
In dit geval bestaat het onderstation uit een betonfundatie met houten skeletbouw. Om op een duurzamere manier te bouwen is ervoor gekozen de binnenwanden van hout te voorzien in plaats van gemetselde muren. Metselwerk vraag om extra transport van stenen en cement.
Het CLT-hout (Crossed Laminated Timber) dat we hiervoor hebben gebruikt bestaat uit verschillende lagen, die als een bouwpakket tot massief houten wanden worden opgebouwd. CLT-hout wordt op een energiezuinige manier gemaakt, kan worden gerecycled en veroorzaakt minder milieuschade.
Met sloten aan beide kanten van het spoor was er beperkte ruimte om de kabels in te graven. Daarom hebben we keerwanden en een duiker aangebracht. Hiermee creëren we extra ruimte om de kabels voldoende diep (90 centimeter onder het maaiveld) in de grond te kunnen aanbrengen. Vanwege het aanbrengen van de duiker, hebben we de wadi voor de hemelwaterafvoer vergroot. Deze biedt extra capaciteit om regenwater op te vangen. Een mooi voorbeeld van klimaatadaptatie.
Voor het metselwerk aan de buitenkant van het onderstation is gekozen voor verschillende metseltechnieken. Waaronder een zaagtandverband, waarmee we zadeldaken van boerderijen uit de omgeving nabootsen. Daardoor past het gebouw beter bij de omgeving. Het dak is deels demontabel, zodat in geval van vervanging van de transformator het dak kan worden losgeschroefd en een kraan de transformator eruit kan tillen om deze te vervangen.
De dieren in de omgeving speelden een belangrijke rol bij het ontwerp van het gebouw. Het dak is voorzien van grind, zodat weidevogels er kunnen nestelen. Voor de kuikens zijn een PVC-buis en kunststof pallet op het dak gelegd waarin zij kunnen schuilen. Een insectenhotel, mussen-, en mezenkasten, maken het voor de dieren uit de omgeving ook een fijne plaats om te verblijven. Speciale aandacht is er voor vleermuizen. In de gevel zijn vijf vleermuiskasten ingemetseld. De bodem van deze kasten, die lijken op een brievenbus, loopt af waardoor ontlasting eruit loopt en er weinig onderhoud nodig is. Ook heeft het gebouw vleermuisvriendelijke, amberkleurige verlichting.
Het 10kv-kabeltracé loopt vanaf het inkoopstation van netbeheerder Liander in Ede tot aan het onderstation Meulunteren. De kabels liggen op een diepte van minimaal 90 cm onder het maaiveld. Daar waar obstakels zijn, zoals overwegen en kabels en leidingen van nutsbedrijven, maken we gebruik van mantelbuizen. Hierdoor liggen de kabels beschermd onder de grond. Om te voorkomen dat er graafschade ontstaat bij toekomstige graafwerkzaamheden rondom het spoor, ligt er dertig centimeter boven de kabels een waarschuwingslint waarop staat dat er kabels van ProRail liggen.
Bekijk meer foto’s en achtergrondinformatie in dit digitale boekje.