Spuien, pompen en keren in de Afsluitdijk: Beheersen van het water én het proces

De nieuwe spuigroepen en de enorme pompen bij Den Oever voeren straks water van het IJsselmeer naar de Waddenzee om een groot deel van het achterland tegen hoogwater te beschermen. Naast technische kennis draait het om procesbeheersing om de deuren, schuiven, schoepen en kleppen precies te laten functioneren zoals de bedoeling is. Maar Menno Moerman, projectmanager bij BAM Infra Nederland, benadrukt met volle overtuiging dat samenwerking de kern is.

‘Met onze teams staal & werktuigbouw en industriële automatisering & elektrotechniek zorgen we dat in de uitvoering alles perfect op elkaar aansluit. Dat doen we volgens de systematiek van systeemintegratie’, vertelt Menno, technisch manager Uitvoering bij bouwcombinatie Levvel. Levvel, bestaande uit BAM, Van Oord en Invesis, werkt in opdracht van Rijkswaterstaat aan de versterking en vernieuwing van de Afsluitdijk. ‘Met systeemintegratie werken we in samenhang met elkaar naar een goed werkend systeem toe, overeenkomstig het ontwerp. Daarbij ben ik verantwoordelijk voor de stalen en werktuigbouwkundige onderdelen van de deelprojecten en Jurjen Pieters voor de besturingsinstallaties inclusief elektrotechnische onderdelen hiervoor.’

Van losse onderdelen naar één werkend systeem

Menno doelt op vier belangrijke onderdelen van het project: de spuigroepen en het gemaal bij Den Oever, de keersluizen aan beide zijden van de Afsluitdijk en de Vismigratierivier bij het Friese Kornwerderzand. Elk onderdeel bevat zijn eigen techniek. Zo bevatten de spuigroepen bewegende onderdelen als de spuischuiven en lierconstructies. In het gemaal gaat het onder andere om pompen, waterkerende schuiven, keerkleppen, het koelwatersysteem en krooshekken met reinigers. De keersluizen bestaan uit sluisdeuren, noodlieren en aanvaarbeveiliging. En in de zogeheten ‘coupure’, het doorlaatmiddel, van de Vismigratierivier bevinden zich hoogwaterkerende schuiven en drie regelwerkschuiven. Om al dat beweegwerk aan te sturen en samen te laten werken, ontwierp het team van Jurjen de systeemarchitectuur.

Duidelijke verantwoordelijkheden en onderlinge afstemming

De realisatie van die disciplines is gestart met zogenoemde demarcatielijsten waarin alle elementen zijn benoemd en gekoppeld aan verantwoordelijke teamleden, externe partners en leveranciers. De bijbehorende overlegstructuur regelt de onderlinge afstemming van raakvlakken in techniek en proces. ‘Het komt echt aan op houding en gedrag om die afstemming effectief te laten verlopen’, benadrukt Menno. ‘Problemen en risico’s moeten in openheid met elkaar worden gedeeld. Samenwerking is cruciaal en tegelijkertijd de uitdaging in omvangrijke multidisciplinaire projecten zoals de versterking en vernieuwing van de Afsluitdijk. We hebben dat hier goed voor elkaar, in continue goede samenwerking met Rijkswaterstaat.’

Van ontwerpen naar realiseren en testen

Inmiddels zijn de keersluizen en het doorlaatmiddel voor de Vismigratierivier overgedragen aan Rijkswaterstaat en de onderhoudsorganisatie van Levvel, want de combinatie is ook verantwoordelijk voor 25 jaar onderhoud. De spuischuiven en het gemaal bij Den Oever doorlopen nu de testfase. ‘Werktuigbouwkundige onderdelen en besturingsinstallaties worden eerst individueel getest op de productielocatie, vervolgens individueel op de projectlocatie en uiteindelijk in samenhang met elkaar', aldus Menno. 'Die integrale testfase hebben we zonder verrassingen doorlopen en daar ben ik heel trots op. Het betekent dat iedereen zijn of haar werk hartstikke goed gedaan heeft, overeenkomstig het ontwerp.’

Integraal projectmanagement in eigen hand

‘Door de aansturing van het hele proces in eigen hand te houden, bereiken we dit hoge prestatieniveau’, legt Menno uit. ‘Levvel heeft er, door de complexiteit van het werk, voor gekozen het projectmanagement van alle disciplines zelf te doen. Vanzelfsprekend moet je daarvoor de technische kennis aan boord hebben, maar teams moeten ook goed kunnen samenwerken en integraal kunnen denken, want een besluit of maatregel voor je eigen discipline kan impact hebben op een andere discipline.’

‘BAM heeft zelf veel ervaring opgedaan met integraal projectmanagement vanwege onze betrokkenheid bij de Afsluitdijk en eerdere grote multidisciplinaire projecten als de Nieuwe Sluis Terneuzen en Zeesluis IJmuiden. Dat heeft voor elk volgend project z’n waarde, zoals ook voor de vernieuwingsopgave in Nederland. Klein of groot, dat maakt niet uit, het gaat om de integratie over drie assen: integratie van projectfases (ontwerp, voorbereiding en uitvoering), integratie van verschillende disciplines én om integrale samenwerking van partners. Dat beheersen we goed door het vastleggen en benutten van alle leerervaringen.’