Samen innoveren en leren bij toepassing duurzaam GROENR beton op de Bietenbrug

Door continu samen te werken en te leren met onze partners, zetten we stappen richting een duurzame toekomst. Samen met betonleverancier Dyckerhoff Basal pasten we het door BAM ontwikkelde GROENR betonmengsel toe bij de bouw van de Bietenbrug in Groningen. Dit was één van de eerste toepassingen van dit nieuwe duurzame betonmengsel. Dankzij het durven pionieren en de intensieve samenwerking met onze partners tijdens dit project, bespaarden we 16% CO2-uitstoot ten opzichte van traditionele betonmengsels. Én kregen we waardevolle inzichten om het productieproces van GROENR beton voor toekomstige projecten te verbeteren.  

Versnelde doorbraken

‘Sinds 2012 zijn we al bezig met het ontwikkelen van duurzamer beton’, vertelt Harry Corporaal, adviseur materiaaltechnologie bij BAM Infra Nederland. ‘Het eerste verduurzaamde mengsel dat nu onder de GROENR vlag is ontwikkeld, bevat flink minder cement en bestaat uit natuurlijke grondstoffen. Dit leidt tot veel minder CO2-uitstoot, terwijl het beton nog wel helemaal binnen de huidige normen en richtlijnen van veiligheid en sterkte past. Zo’n product verder ontwikkelen kunnen wij niet alleen, wij zijn geen betonproducent. Wat we wel graag doen, is het samen verder ontwikkelen met de markt.’ GROENR beton is daarom in 2023 aan de markt beschikbaar gesteld voor afname én doorontwikkeling. Corporaal: ‘Door samen te werken als sector kunnen we versneld doorbraken realiseren die nodig zijn om ons doel, het ontwikkelen van CO2-neutraal beton, te realiseren.’ 

Een duurzame toekomst

Voor de verdere ontwikkeling van GROENR beton zijn we een samenwerking aangegaan met verschillende leveranciers. Samen zorgen we ervoor dat de verschillende projecten van de juiste GROENR mengsels worden voorzien. Dat is maatwerk, want iedere centrale gebruikt weer haar eigen systeem en specifieke grondstoffen. Ook kijken we samen met leveranciers hoe we het beton verder kunnen verduurzamen. Eén van die leveranciers, met wie we samenwerkten aan de Groningse Bietenbrug, is betonfabrikant Dyckerhoff Basal. ‘Cement is het belangrijkste onderdeel van beton en tegelijkertijd ook het meest vervuilende onderdeel’, reageert Frans Hoksbergen, betontechnologisch adviseur bij Dyckerhoff Basal. ‘Wereldwijd is de cementindustrie een van de grootste vervuilers. Ook wij willen onze CO2-uitstoot reduceren en bijdragen aan een duurzamere toekomst. En dus daarmee ook aan de verdere ontwikkeling en productie van GROENR beton.’

Leren en proberen

Bijzonder aan de samenwerking in Groningen was de ontwikkeling van het vloeibaar doseren van de hulpstof voor de productie van GROENR beton. In de basis vraagt GROENR beton onder andere een silo om de hulpstof te doseren. Echter, omdat het op dit project om hele kleine hoeveelheden ging en de betoncentrale geen silo beschikbaar had, bedachten en implementeerden we een andere werkwijze waarbij een silo niet nodig was. Hoksbergen: ‘In Groningen zijn we gaan testen met het mengen van de GROENR hulpstof met water, waardoor we makkelijker als vloeistof kunnen doseren in de betonmenger en geen silo nodig hebben. In aparte tanks is water met de poedervormige hulpstof gemengd waarna deze slurry via een pomp nauwkeurig kon worden gedoseerd.’

Wijze lessen

‘We hebben veel geleerd van de samenwerking met Dyckerhoff voor de Bietenbrug’, vertelt Corporaal. ‘Het was een hele operatie en zeker niet de meest economisch voordelige manier om GROENR beton te maken. Toch hebben we het gedaan, omdat we persé GROENR beton wilden toepassen. Een volgende keer zouden we voor een vergelijkbaar klein betonvolume waarschijnlijk niet deze werkwijze van GROENR beton meer gebruiken, maar van deze eerste toepassing in deze vorm hebben we veel geleerd. Ik denk dat de grootste les het samenwerken is geweest om op deze onconventionele manier toch GROENR beton te kunnen maken, zonder daarvoor de centrale aan te passen en een silo vrij te maken. Er is vooral ook geleerd wat we een volgende keer niet willen doen en daaruit is ook een wijze les voor ons getrokken. Die wijze lessen zijn weer in een toolbox opgenomen die binnen BAM is verspreid en ons helpt om in volgende projecten tot steeds betere, duurzamere resultaten te komen. De intensieve samenwerking met Dyckerhoff heeft er zeker toe geleid dat ze diverse centrales beschikbaar hebben gemaakt voor GROENR beton en we de intentie hebben uitgesproken om op veel meer projecten en ontwikkelingen te gaan samenwerken.’

Juist door de samenwerking vanuit GROENR, willen betonproducent Dyckerhoff en bouwbedrijf BAM grote stappen maken in de verdere ontwikkeling naar CO2-neutraal beton. ‘We kunnen het maken én direct ook toepassen in de projecten waarin we samenwerken’, reageert Hoksbergen. ‘Daarmee kunnen we dus ook sneller veranderingen doorvoeren, omdat we zien wat wel en niet werkt.’

Koudwatervrees

Naast leren en proberen vraagt het ook om investeren. Zo moeten centrales voor de productie van GROENR beton een silo leegmaken voor de hulpstof. Meestal zit alles bomvol om maximale productie en flexibiliteit te realiseren. Dat is een investering. Inmiddels zijn er zes centrales van Dyckerhoff Basal die GROENR BETON kunnen leveren. ‘Hier bij onze betonfabriek in Nieuwegein zie je bijvoorbeeld vijf grote silo’s’, wijst Hoksbergen achter zich aan. ‘In één van de silo’s zit nu de hulpstof voor GROENR beton. Dat betekent ook dat we minder voorraad en capaciteit hebben om het traditionele beton dat we óók nog maken te leveren. We hopen toe te werken naar een markt waarin alleen nog maar duurzaam beton beschikbaar is, maar daar zijn we nu nog niet.’ Daarbij geeft Hoksbergen aan dat het gebruik van duurzaam beton net even een andere manier van niet alleen mengen maar ook werken vraagt. Collega’s in de bouwsector die last hebben van koudwatervrees, moeten hier overheen stappen. ‘GROENR beton heeft aandacht nodig. Het is maatwerk en mensenwerk. Het is niet een beter product zoals we misschien gewend zijn in de bouw in de zin van dat het makkelijker toepasbaar is. Dat is het niet. Maar de planeet moet ook verder.’