“Groene golf in havens dankzij onze walstroom-installaties”
BAM Infra Nederland transformeerde haar kennis en kunde uit de OV-sector de afgelopen jaren succesvol naar de energievoorziening voor boten. Het elektrificeren van schepen en havens blijkt een succes. Grote schepen liggen dankzij walstroom zonder milieu-onvriendelijke uitstoot of geluidsoverlast aan de kade. Het is een markt waarin we de komende jaren willen groeien. Rick van Akkeren, tendermanager bij BAM over deze duurzame ontwikkeling.
Bij onze unit OV werken we al jaren, naast de spoorwegwerkzaamheden zelf, aan energievoorziening voor treinen, trams en metro’s. Waarom die kennis en ervaring niet inzetten op andere markten? Met die gedachte startten we enkele jaren terug met het elektrificeren van boten, schepen en havens. “Dat begon met een tender om de GVB-veerboten op het Noordzeekanaal te elektrificeren”, vertelt Rick. “GVB was al een klant, maar dit was voor beide partijen een nieuwe en bijzondere vraag. Wij legden daar vervolgens de voorzieningen aan om de veerboten op te laden met een laadinstallatie waar een hoog vermogen doorheen gaat.” Daarna kwam al snel een volgende opdracht van scheepswerf Damen Shiprepair Amsterdam, op het voormalige NDSM-terrein in Amsterdam. “Hier gingen we nog een stap verder”, legt Rick uit. “We bouwden op dit terrein een mobiele walstroominstallatie. Schepen die voor reparatie of onderhoud op de werf zijn, hoeven dan niet langer gebruik te maken van dieselaggregaten, maar krijgen een elektriciteitsaansluiting aan de wal. De mobiele oplossing zorgt ervoor dat ze de installatie kunnen gebruiken aan de verschillende dokken en ligplaatsen op de werf. Het mooie is dat een opdrachtgever als Damen intrinsiek gemotiveerd is om te verduurzamen, zij redeneren: wij willen en moeten hierin mee, anders missen we in de toekomst de boot. Bovendien vinden ze het belangrijk voor het welzijn van de omgeving en hun medewerkers.”
'Hier gingen we nog een stap verder.'
Stiller en schoner
Het maken van een walstroominstallatie past perfect in de BAM-strategie ‘voor een mooier Nederland’, waarin duurzaamheid, digitalisering en industrialisatie centraal staan. Want als grote schepen hun verbrandingsmotoren uit kunnen zetten en overschakelen op stroom dan heeft de omgeving minder last van geluid, uitstoot van CO2 en fijnstof. En ook voor de medewerkers op de schepen en de werf is het stiller en schoner.
Dat is niet alleen fijner, maar ook steeds noodzakelijker, legt Rick uit. “Havens liggen in toenemende mate in dichtbevolkte gebieden. Kijk maar naar het NDSM-terrein in Amsterdam. Vroeger was dit een havengebied met alleen een bedrijventerrein, nu wonen er heel veel mensen. Elektrificeren van havens draagt dus bij aan een betere werk-, leef- en woonomgeving.”
Het is een flinke uitdaging om een walstroominstallatie aan te leggen, volgens Rick. “Het gaat natuurlijk om hele grote stroomvermogens, dat vraagt veel kennis en techniek onder meer om de frequentie van de stroomsterkte om te vormen. En uiteraard vraagt het veel bewustzijn rond veilig werken, want veiligheid staat altijd op één.”
Schepen aan de stekker
Rick’s laatste wapenfeit: de aanleg van walstroom voor de Passenger Terminal in Amsterdam, samen met zijn collega’s en partner PowerCon. Deze terminal ligt in een drukbevolkt gebied in Amsterdam en vanaf 2030 moeten volgens nieuwe regels alle zeecruise- en riviercruiseschepen verplicht gebruikmaken van walstroom. Rick: “Port of Amsterdam heeft daar slim en vroegtijdig op ingespeeld, want dankzij de walstroominstallatie die we daar aanleggen, kunnen de schepen nu al aan de stekker.” Bij deze terminal meren twee soorten schepen aan: grote cruiseschepen die varen op rivieren en hele grote cruiseschepen die varen op zee. “Beide type schepen moeten aan de stekker, maar waar een zeecruiseschip een hoogspanningsverbinding vraagt, heeft een riviercruiseschip juist een laagspanningsverbinding nodig”, legt Rick uit. “Samen met netbeheerder Liander hebben we tien kilometer aan laagspanningskabels en acht kilometer aan hoogspanningskabels gelegd en dertien aansluitpunten gerealiseerd. En dat allemaal op een kade van zeshonderd meter lang. Het oudste deel van de kade is gebouwd eind 19e eeuw en staat nog op houten palen. Tegelijkertijd moest de terminal operationeel blijven, met enkele honderden zeecruise- en rivercruiseschepen per jaar. Het was dus een hele uitdaging om de walstroominstallatie voor elkaar te krijgen. 13 mei is de installatie in gebruik genomen.” Nu kan er één zeecruiseschip aan de stekker of mogen er ruim tien riviercruiseschepen tegelijk aan de stekker.
Techniek, advies en samenwerken
Projecten als bij de Passenger Terminal in Amsterdam smaken naar meer. “Wat we maken is technisch top en helemaal state-of-the-art”, vertelt Rick. “Maar er komt nog veel meer bij kijken. Het gaat om complexe projecten waarin onze klanten echt advies willen over technische oplossing. Maar minimaal zo belangrijk onze aanpak om het operationele proces van de klant minimaal te verstoren. Daarin leveren wij als BAM echt een toegevoegde waarde.”
In dat proces is een goede samenwerking van groot belang. “Bij railprojecten zijn we gewend om veel projecten met dezelfde opdrachtgever te doen, bijvoorbeeld voor ProRail”, licht Rick toe. “Bij de havens gaat het vaak om een complexe en eenmalige opdracht bij dezelfde klant. Dat betekent dat je elkaar snel goed moet leren kennen en vertrouwen moet opbouwen. Bovendien zijn er vaak veel stakeholders bij betrokken. Niet alleen het havenbedrijf als opdrachtgever, maar ook de netbeheerder, de gemeente, onderaannemers, omwonenden, bedrijven en de eindgebruikers. Dat vraagt om een zorgvuldig proces en goede communicatie. Dat vraagt veel en is uitdagend, maar dat kunnen wij als BAM allemaal bieden.” Dat BAM dit kan, blijkt ook uit de reacties. “Klanten zijn erg tevreden over onze dienstverlening” vertelt Rick.
'Het maken van een walstroominstallatie past perfect in de BAM-strategie ‘voor een mooier Nederland’
Verder groeien
BAM is zelf ook tevreden over de ontwikkeling die de afgelopen jaren is doorgemaakt. Het is gelukt om de kennis en ervaring die is opgedaan bij rail-projecten om te zetten naar slimme techniek en goed advies rond de energievoorziening van schepen en havens. Rick: “Ons doel is om deze business verder uit te bouwen en te groeien. Het is ook een prachtig voorbeeld van een wendbare organisatie, één van de pijlers bij BAM Infra Nederland, van waaruit we pogingen ondernemen onze mensen en middelen ook in andere marktsegmenten in te zetten. We gaan hier als BAM zeker mee door. Het is een rendabele markt, we kunnen dit goed en het past perfect binnen de strategie van BAM.”
