Een sterke verbinding voor het versnellen van de energietransitie
TenneT is druk bezig om het elektriciteitsnet uit te breiden. In haar programma Beter Benutten gebeurt dit door de capaciteit van bestaande 380 kV-tracés te vergroten. BAM realiseerde daarin vier projecten en zet zich samen met TenneT in om het steeds sneller, efficiënter, duurzamer, veiliger en met minder omgevingshinder te doen.
Er moet veel gebeuren om de energietransitie te faciliteren. De windmolenparken op zee en de zonneparken op het land zorgen voor een groter en sterk wisselend aanbod van groene elektriciteit. Tegelijkertijd groeit de vraag naar groene energie voor onder meer elektrische auto’s, warmtepompen en industriële processen. Om ervoor te zorgen dat niemand tekort heeft, past TenneT het elektriciteitsnet aan. Eén van de maatregelen is het vergroten van de transportcapaciteit in TenneT’s programma ‘Beter Benutten Bestaande Hoogspanningsverbindingen (380 kV)’.
‘Binnen dit programma realiseerden we al de tracés Lelystad-Ens, Krimpen-Geertruidenberg, Rilland-Zandvliet en Ens-Zwolle’, vertelt Henk Post, managing director bij BAM Infra Nederland. ‘We legden de toegangswegen aan en verzwaarden de betonnen funderingen. Ook in andere programma’s werken we met TenneT samen. Zo bouwen we nieuwe landstations voor de distributie van windenergie vanaf zee. We bouwen nieuwe hoogspanningsstations en breiden bestaande uit. Ook leggen we nieuwe ondergrondse en bovengrondse 380 kV-verbindingen aan.’
Marjolein de Gorter-Manhoudt, Director Large Projects Netherlands bij TenneT
Partnerschap gaat verder dan samenwerken
‘TenneT wil een client of choice zijn door onze contractpartners goed te faciliteren en samen te ontwikkelen op belangrijke thema’s’, vertelt Marjolein de Gorter-Manhoudt, Director Large Projects Netherlands bij TenneT. ‘We hebben raamovereenkomsten voor langdurige samenwerking afgesloten. Daardoor trekken we meerdere jaren met onze partners op en gaan we intensief met elkaar in gesprek. Een goede relatie is dus essentieel. Elkaars krachten benutten, actief meedenken over risico’s en kansen en samen leren, dat doe je in een partnerschap. Niet in een traditionele opdrachtgevers-opdrachtnemersrelatie, maar als partners. En niet één op één, maar met alle partners in gezamenlijkheid. Maar daarnaast gaat partnerschap ook over de aandacht voor elkaar als iets impact heeft op de ander of de organisatie van de ander. De persoonlijke relatie is net zo belangrijk.’
‘TenneT en de partners werken samen in zogenoemde roadmaps betreffende verschillende thema’s’, vervolgt Marjolein. ‘Hierbij zetten we in gezamenlijkheid organisatie-overstijgende stappen. Zo ontwikkelen we op het gebied van veiligheid uniforme veiligheidsmaatregelen, zoals safety projectstartups. Samen kijken we ook naar standaardisatie waarin we circulariteit en natuurinclusiviteit meenemen. BAM laat hierbij mooi voorbeeldgedrag zien door zich in te zetten voor een positieve ontwikkeling, daar zijn we heel blij mee. Op eigen initiatief bespreken de mensen met onze engineers hoe ze kunnen bijdragen aan emissieloos bouwen. Ze komen met oplossingen die ook door de andere partners inzetbaar zijn. Ideeën kunnen we niet altijd gelijk op lopende projecten toepassen, omdat we in onze standaardisatie in batches werken. Hiermee voorkomen we verstoring (en vertraging) van de lopende projecten. We nemen de suggesties mee naar de volgende serie projecten.’
‘Het is heel fijn als een partner ons aan de mouw trekt en ons op risico’s of verbetermogelijkheden wijst en dat doet BAM’, zegt Marjolein enthousiast. ‘Op de projecten komen de teams proactief met optimalisaties, zoals een andere uitvoeringsmethode op basis van een bouwkuip met onderwaterbeton op het uitbreidingsproject Borssele – Rilland. Die methode bleek nodig te zijn gezien de grondgesteldheid en dat pakte goed uit. Het uitvoeringsrisico nam daardoor aanzienlijk af, waardoor het project snel gerealiseerd kon worden. Dat vinden we heel belangrijk.’
Besparen met GROENR duurzaam beton
Henk haakt op haar woorden in: ‘Door stappen te zetten naar emissieloos bouwen verkleinen we de impact van onze projecten én helpen we de projecten beter vergunbaar te maken. Zo stelden we duurzaam GROENR beton voor met 15 tot 20 procent minder CO2-uitstoot. Ook kwamen we met het idee om grote reducties in funderingspalen te realiseren. Als je dat in volgende uitvragen verwerkt, bespaar je met elkaar heel veel CO2-uitstoot. We pasten op het mastenverzwaringsproject Ens-Zwolle 3D-geprinte bekisting toe en deelden daarover onze kennis. We ontwikkelden een parametrische app om de funderingen van de hoogspanningsstations te ontwerpen op basis van gestandaardiseerde maten en berekeningen. Dit zijn allemaal ideeën die we op meerdere projecten kunnen toepassen en met TenneT en andere bouwpartners delen.’
Er zijn nog veel meer mooie voorbeelden te noemen van slimme optimalisaties. Henk: ‘Op het project Ens-Zwolle, dat we vorig jaar hebben afgerond, ontwikkelden we een machine om geotextiel na gebruik op te rollen en te hergebruiken. Dat geotextiel zetten we in om vervuiling van de percelen te voorkomen. Ook hebben we bij de aanleg van duikers rondom big bags geplaatst. Dit om te voorkomen dat er zand uitspoelde dat nodig was voor het dichtbouwen van de duikers, wat tot blokkade van de watergang had kunnen leiden. De waterschappen waren zeer over deze oplossing te spreken, waardoor het vertrouwen groeide. Op het uitbreidingsproject Eemshaven-Vierlaten zetten we rupsdumpers zonder rijplaten in om wielen onder de masten te plaatsen, in plaats van bouwwegen aan te leggen. Deze dumpers waren speciaal voorzien van een platte bak voor de liermachine en een kraan. In de natte maanden die volgden, bleek die oplossing van grote toegevoegde waarde te zijn voor het intact houden van de grond.’
Henk Post, managing director bij BAM Infra Nederland
Kleine dingen maken het verschil
Marjolein vindt dat een belangrijk punt. ‘De projecten hebben impact op de perceeleigenaren, omdat ze een deel van hun land door de bouwwegen en de werkzaamheden tijdelijk niet kunnen gebruiken’, benadrukt ze. ‘Grondlagen mag je niet mengen, omdat dat de oogst beïnvloedt. Als je fruitbomen moet herplanten, duurt het 7 jaar voor er weer geoogst kan worden. Samen proberen we de overlast zoveel mogelijk weg te nemen.’
Dat doen ze al in de voorbereidingsfase waarin TenneT en BAM samen zogenoemde keukentafelgesprekken met de lokale perceeleigenaren voeren. Henk vertelt hoe deze goede basis tot vervolgstappen leidt: ‘Op het uitbreidingsproject Eemshaven-Vierverlaten zetten we vervolgens een buurtconciërge in die kort voor de uitvoering contact met de agrariërs opnam om heel specifiek de overlast te verkleinen. Bijvoorbeeld door pas te starten met de aanleg van rijplaten voor het sloopwerk nadat de eerste snede gemaaid was. Of door de mast eerder te slopen zodat de boer met de spuitmachine makkelijker bij zijn perceel kon. Ogenschijnlijk kleine dingen die veel verschil maken. Om lokale flora en fauna te ontzien, schakelen we ecologen in die in het broedseizoen wekelijks een ronde doen en ons adviseren over te nemen maatregelen. Ook plaatsen we paddenschermen waar dit nodig is. We zijn te gast en gaan daarom zorgvuldig te werk. Met onze lokale kennis zitten we in de haarvaten van de omgeving.’ Die aandacht spreekt Marjolein zeer aan, omdat het beperken van omgevingshinder een belangrijke prioriteit is.
Tempo houden in de energietransitie
De eerste serie projecten van het programma Beter Benutten is inmiddels afgerond. ‘De netcapaciteit is op de betreffende trajecten toegenomen van 2,5 kA naar 4,0 kA, ofwel 60% meer capaciteit, maar de vraag stijgt nog harder’, benadrukt Marjolein. ‘In 2045 moet de capaciteit op het hele elektriciteitsnetwerk op orde zijn volgens onze Target Grid, maar tot die tijd is er nog veel werk te verzetten. Veel nieuwe projecten zijn momenteel in de vergunningsfase. Als de vergunningen loskomen, komt er een grote golf werk los waarvoor onze partners op het juiste moment de capaciteit moeten hebben. Dat is best uitdagend. We moeten samen optrekken om het tempo van de energietransitie hoog te houden.’
‘Ik ben er trots op dat we samen zoveel bereiken’, zegt Marjolein enthousiast. ‘Er staat enorm veel druk op de projecten. Door de samenwerking te blijven opzoeken, helpen we elkaar om de uitdagingen op te lossen.’
Henk ervaart de samenwerking met TenneT ook als zeer positief. ‘TenneT is voor ons een belangrijke klant. We zijn ons ervan bewust dat TenneT de energietransitie wil versnellen en veel belang hecht aan tevreden stakeholders, duurzaamheid en veiligheid. Daar zetten we ons op alle mogelijke manieren voor in. Met de raamovereenkomsten selecteert TenneT meerdere partners die voor een langdurige periode projecten uitvoeren op basis van kwaliteitsplannen. Hierdoor worden lange projectspecifieke aanbestedingen voorkomen, terwijl de prikkel blijft om het steeds beter voor een redelijke prijs te doen. Dit bespaart veel capaciteit en geld.’
‘In de samenwerking met Marjolein en haar collega’s ervaren we dat ze openstaan voor onze ideeën’, zegt Henk tot slot. ‘We leggen de lat allebei hoog en houden elkaar scherp om het steeds beter te doen. Ik ben er trots op dat we met de projecten en onze proactieve inbreng kunnen bijdragen aan een grote maatschappelijke uitdaging. De energietransitie helpen versnellen en daarbij de samenwerking centraal stellen, zoals TenneT doet, dat past helemaal bij BAM.’
