Carla Rodenburg (directeur BAM Infra): “Verbeteren sociale veiligheid is urgent en vraagt om concrete acties”
Door: Barbara van Baarsel (Buro Barcode)
Fries Heinis, directeur Bouwend Nederland én bestuurslid Bewuste Bouwers, beet het spits af in deze interviewreeks over het thema ‘grensoverschrijdend gedrag’. In zijn optiek is Carla Rodenburg, Executive Director BAM Infra en MT-lid BAM Nederland, degene die bij uitstek het stokje van hem kan overnemen. Mét een vraag van Heinis zelf: “Wat doe jij binnen BAM Infra om tot concrete resultaten te komen op het vlak van sociale veiligheid?” Rodenburg steekt direct van wal met een keur aan middelen en maatregelen; van een interne rakende video waarin medewerkers van het bedrijf het thema bespreekbaar maken tot een compliance officer die dit onderwerp meer in de dagelijkse werkzaamheden betrekt. “Op verschillende niveaus gebeurt al veel, en dan met name op het vlak van bewustwording: daar begint het mee. Eerst moet iedereen zich bewust zijn van de ernst van de kwestie, om er vervolgens iets aan te kunnen doen.”
Bron: CBS – juni 2020:
Hulpkrachten bouw en industrie hebben het vaakst te maken met pesten door leidinggevenden en/of collega's (17 procent), gevolgd door productiemachinebedieners (16 procent) en assemblage-medewerkers (14 procent). Het minst last van intern pestgedrag hebben de algemeen directeuren (2 procent).
Het zijn cijfers die Rodenburg bekend voorkomen, hoewel ze volgens haar wellicht nog aan de lage kant zijn. “Eerlijk gezegd heb ik de indruk dat deze cijfers in de praktijk hoger zijn; niet alles is altijd boven water te krijgen als het om pestgedrag gaat. Ik vind het interessant om deze CBS-cijfers, gemeten door de lagen van organisaties heen, te zien. Het is niet iets wat wij op die manier meten. Misschien is dit een goede volgende stap.”
Workforce diverser maken
Rodenburg is van mening dat grensoverschrijdend gedrag – in de breedste zin van het woord: pesten, buitensluiten, discrimineren, uitlachen, ongewenste intimidatie, etc. – in de bouwsector relatief veel voorkomt, zeker ten opzichte van andere branches. De reden? “Jongeren, vrouwen en niet-westerse personen zijn in onze industrie minder sterk vertegenwoordigd. Op het vlak van D&I, diversity & inclusion, staan we nog in de beginfase. Inclusiviteit hangt wat mij betreft samen met het thema sociale veiligheid.”
Ondertussen staat de sector niet stil en zie je gelukkig steeds vaker best practices op het gebied van veiligheid in algemene zin. Nu nog de stap naar sociale veiligheid, waar overigens in andere sectoren eveneens meer en meer aandacht voor lijkt te zijn. “Het is goed ook naar die branches te kijken en te leren van hoe zij het aanpakken. Wij zijn in ieder geval bewust bezig ons workforce diverser te maken. Dat heeft overigens consequenties, bijvoorbeeld op het vlak van taal: we moeten op een andere manier communiceren met onze medewerkers.” Op een gegeven moment zal er meer balans ontstaan, stelt Rodenburg: “De diversiteit is nu nog matig, maar zodra een meerderheidsgroep ‘divers’ is, zal meer acceptatie ontstaan, wat leidt tot minder pesten. Het gaat dan om een kritische massa van 30-35%. Helaas is dat nu nog niet het geval en is nu nog aanleiding tot pestgedrag, ook op rangenniveau: ‘ben jij belangrijker dan ik, kan ik je dan raken of voor schut zetten’.”
Pesten en grenzen stellen in de praktijk
Bij hoe die situaties van pesten eruit kunnen zien heeft Rodenburg wel een beeld: “Dat is heel breed, het kan verbaal en non-verbaal zijn. Mensen kunnen onder druk gezet worden, alles om het zelfvertrouwen van een ander af te laten brokkelen. Ook kan het gaan over vakinhoudelijke kennis (‘ik weet het beter’), over het uiterlijk, de taal. In ieder geval zit er altijd iets denigrerends in. Ik heb niet het idee dat er veel fysieke situaties zijn, maar ook die zullen er vast zijn in de sector. Het lijkt mij daarom goed om het stokje aan een uitvoerder over te dragen, aan iemand die dicht op de dagelijkse praktijk zit.”
In het woord grensoverschrijdend, zit het woord ‘grens’, wie bepaalt die grens in feite? “Dat doet iedereen zelf, het gaat over de vraag: wat vind ik acceptabel. Overigens moeten we daarin de cultuur niet onderschatten, want dat gremium is zeer bepalend. Het is echt essentieel dat je een leidinggevende hebt die ingrijpt, mensen aanspreekt op hun gedrag en daden.” Bij BAM Infra is daar aandacht voor in onder meer de pijler ‘Veiligheid’: “We hebben onlangs de jaarlijkse Veiligheid Awards uitgereikt, en hebben besloten om volgend jaar ook een Sociale Veiligheid Award hierin mee te nemen.” Welk soort initiatieven hier kans op maakt, is bijvoorbeeld de campagne ‘Hee, ben jij oké?’. Een programma dat stimuleert om in gesprek te gaan en te blijven wanneer je gepest wordt, je onveilig voelt of ziet dat grensoverschrijdend gedrag plaatsvindt. “Deze campagne nodigt uit en geeft het vertrouwen aan medewerkers om zaken te benoemen. Een ander instrument ter bevordering van bewustwording is de eerdergenoemde video waarin mensen spreken over inclusiviteit, sociale veiligheid en aanverwante thema’s.
Rodenburg: “Met deze interne video laten we zien hoe kwetsbaar het thema is. En dat is precies ook de crux: veel opmerkingen of gedragingen zijn nét grensoverschrijdend. Het is de toon die de muziek maakt: ‘als hij dat hier niet kan, hoe doet ‘ie dat thuis dan wel niet?’ of ‘zo zo, lekker bazig hoor’ tegen een vrouw die slechts duidelijkheid biedt. Na het zien van de video kregen we van collega’s veel positieve feedback en herkenning terug. Daarmee is de film voor ons een fantastische enabler!”
Blijf in gesprek!
De campagne ‘Hee, ben jij oké?’ en de video werpen hun vruchten af, maar wat kun je nog meer doen om grensoverschrijdend gedrag te beperken of zelfs te voorkomen; hoe kun je patronen doorbreken binnen organisaties waar ‘het al jaren de cultuur is’? Want juist die cultuur is, zoals Rodenburg aangeeft, vaak bepalend / voedend voor dergelijk gedrag. “Voor mij staat bovenaan dat iedereen in gesprek durft te gaan, op verschillende niveaus. Daar begint het mee. En dat is een grote rol voor het bedrijf, voor de leidinggevenden in de organisatie. Rolmodellen kunnen daarin ook helpend zijn, zoals we die ook in de video hebben opgenomen. Verder kunnen engagementonderzoeken inzicht geven; zo weet je in ieder geval wat speelt en hoe de mensen zich voelen en kun je daarop verder acteren.”
Opnemen in de gedragscode van Bewuste Bouwers
Voor Bewuste Bouwers ziet Rodenburg tevens een rol weggelegd: “Ik heb de indruk dat het thema grensoverschrijdend gedrag / sociale veiligheid thuishoort in de gedragscode. Auditors kunnen en moeten dit bespreekbaar maken, dit biedt immers weer een uitgelezen moment ter bewustwording. Al is het alleen al de vraag: ‘wat doet jouw bedrijf en/of dit project op dit thema? Ik hoop dat uitvoerders op BAM-projecten meteen aan bovenstaande voorbeelden denken.”
Carla Rodenburg geeft het stokje door aan Annette Reumer, KAM-specialist bij BAM Infra, met de vraag:
"Kun je enkele dagelijkse ervaringen en de wijze waarop jij aandacht vraagt voor dit thema delen met de sector?"
Column namens Bewuste Bouwers over dit thema in vakblad De Aannemer.
Bron: Bewuste Bouwers
